పాకిస్తాన్‌తో ట్రంపోఖ్యానం ఎందుకు?

డోనాల్డ్ ట్రంప్ (Donald Trump) తన రెండవ పదవీకాలంలో పాకిస్తాన్ (Pakistan) పట్ల తన వైఖరిలో గణనీయమైన మార్పును ప్రదర్శిస్తున్నారు. గతంలో తీవ్రంగా విమర్శించిన ట్రంప్, ఇప్పుడు పాకిస్తాన్‌ను ఉగ్రవాద వ్యతిరేక పోరాటంలో (Counter-terrorism) “అద్భుతమైన భాగస్వామి” అని ప్రశంసిస్తున్నారు. ఈ మార్పుకు కారణాలు ఉగ్రవాద వ్యతిరేకతకు మించి, ఇరాన్‌ (Iran)తో పెరుగుతున్న ఉద్రిక్తతలు మరియు చైనా (China) ప్రభావాన్ని అరికట్టడం వంటి లోతైన జియో పాలిటికల్ ప్రయోజనాలలో ఉన్నాయని విశ్లేషకులు భావిస్తున్నారు.

జనవరి 2018లో, అప్పటి అధ్యక్షుడు డోనాల్డ్ ట్రంప్ (Donald Trump) పాకిస్తాన్ (Pakistan) పై తీవ్ర స్థాయిలో విమర్శలు గుప్పించారు. అమెరికా గత 15 సంవత్సరాలలో పాకిస్తాన్‌కు $33 బిలియన్ల కంటే ఎక్కువ సహాయాన్ని ఇచ్చిందని, దానికి బదులుగా అబద్ధాలు మరియు మోసాలు తప్ప మరేమీ ఇవ్వలేదని ఆరోపించారు. పాకిస్తాన్ ఉగ్రవాదులకు స్వర్గధామని, ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లో అమెరికా వెంటాడుతున్న ఉగ్రవాదులకు పాకిస్తాన్ ఆశ్రయం ఇస్తుందని ఆరోపించారు. ఇకపై లేదు! కుదరదు… అని హెచ్చరించారు. దీని ఫలితంగా, ట్రంప్ పరిపాలన పాకిస్తాన్‌కు భద్రతా సహాయాన్ని నిలిపివేసింది.

ఆరున్న సంవత్సరాలు గడిచాయి. అదే ట్రంప్ తిరిగి అమెరికా అధ్యక్షుడయ్యాడు. ఇంతలో పాకిస్తాన్‌లో మార్పు లేకపోగా, ఉగ్రవాదులను తయారు చేయడంలో మరింత దిగజారింది. అయినా సరే అమెరికా అధ్యక్షుడు ట్రంప్ వైఖరి (Tone), విధానంలో (Policy) గణనీయమైన మార్పు కనిపిస్తోంది. యూఎస్ సెంట్రల్ కమాండ్ (CENTCOM) అధిపతి జనరల్ మైఖేల్ కురిల్లా (General Michael Kurilla) ఇటీవల పాకిస్తాన్‌ను “ఉగ్రవాద వ్యతిరేక ప్రపంచంలో అద్భుతమైన భాగస్వామి” అని ప్రశంసించారు. పాకిస్తాన్ సైనిక దళాల అధిపతి జనరల్ అసిమ్ మునీర్ (General Asim Munir), జూన్ 14న US ఆర్మీ 250వ వార్షికోత్సవం మరియు ట్రంప్ 79వ పుట్టినరోజును పురస్కరించుకుని ట్రంప్ నిర్వహించనున్న భారీ సైనిక కవాతుకు హాజరు కావడానికి ఆహ్వానించబడినట్లు సమాచారం. ఇది సంబంధాలు మెరుగుపడుతున్నాయనడానికి స్పష్టమైన సంకేతం. ఉగ్రవాదులకు ఆశ్రయం కల్పించినందుకు ఒకప్పుడు ఖండించిన అదే సైనిక స్థాపనను US ఎందుకు ఇప్పుడు ప్రశంసిస్తోంది?

ఉగ్రవాద వ్యతిరేకత: అనుకూలమైన సమర్థన?

అమెరికా నుండి వెలువడుతున్న అధికారిక కథనం ప్రకారం, పాకిస్తాన్ మరోసారి అమెరికా యొక్క ఉగ్రవాద వ్యతిరేక (Counter-terrorism) ప్రయత్నాలలో కీలక భాగస్వామి. ఈ ప్రాంతంలో ISIS-K వంటి మిలిటెంట్ సమూహాల పునరుజ్జీవనం పోసుకుంటున్నాయి. US ఉపసంహరణ తర్వాత ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లో కొనసాగుతున్న అస్థిరత దృష్ట్యా, పాకిస్తాన్ యొక్క భౌగోళిక స్థానం, గూఢచార వ్యవస్థ దానిని ఒక ఉపయోగకరమైన మిత్రదేశంగా మారుస్తున్నాయి. పాకిస్తాన్ కీలకమైన ఓవర్‌ఫ్లైట్ యాక్సెస్, సంభావ్య సన్నాహక ప్రాంతాలు, US ప్రయోజనాలకు మరొక పెద్ద ఎత్తున ఉగ్రవాద ముప్పును నివారించడంలో సహాయపడే గూఢచార సహకారాన్ని (Intelligence cooperation) అందిస్తుంది. ISIS-K సభ్యుడు మహమ్మద్ షరీఫుల్లా అకా జాఫర్‌ను USకు అప్పగించినందుకు జనరల్ కురిల్లా ఇస్లామాబాద్‌ను ప్రశంసించారు.

అయితే, ఈ వివరణ, ఆమోదయోగ్యంగా ఉన్నప్పటికీ, దౌత్యపరమైన ఈ విపరీతమైన మార్పును బట్టి చాలా సరళంగా కనిపిస్తుంది. లోతైన ప్రాంతీయ రాజకీయ పరిగణనలు అమెరికాను పాకిస్తాన్ సైనిక స్థాపనతో తిరిగి నిమగ్నం చేయడానికి ప్రేరేపిస్తున్నాయని నమ్మడానికి బలమైన కారణం ఉంది. అవి ఉగ్రవాద వ్యతిరేకతతో చాలా తక్కువ సంబంధం కలిగి ఉండవచ్చు. ట్రంప్ పాకిస్తాన్ పట్ల మెతక వైఖరికి స్వ కార్యం కూడా ఉన్నట్లు విమర్శలు వినిపిస్తున్నాయి. మునీర్‌తో సహా పాకిస్తాన్ నాయకులు చాలా మంది ట్రంప్ కుమారులు, ఎరిక్ ట్రంప్ మరియు డోనాల్డ్ ట్రంప్ జూనియర్ యాజమాన్యంలోని క్రిప్టోకరెన్సీ కంపెనీ, వరల్డ్ లిబర్టీ ఫైనాన్షియల్‌కు లాభదాయకమైన ఒప్పందాలను అందించారు. ఇది ఒక కారణం కావచ్చుననే ఆరోపణలు వినిపిస్తున్నాయి. అయితే, ట్రంప్ పాకిస్తాన్ పట్ల ఈ మార్పుకు అనేక ఇతర వ్యూహాత్మక కారణాలు కూడా ఉండవచ్చు.

ఇరాన్ దాడి ఛాయలు

మధ్యప్రాచ్యంలో అత్యంత ముఖ్యమైన పరిణామాలలో ఒకటి ఇరాన్ యొక్క అణు సదుపాయాలపై ఇజ్రాయెల్ సైనిక దాడి అవకాశం, ఇది మరింత దగ్గరవుతున్నట్లు కనిపిస్తోంది. దౌత్య కార్యాలయాలు మరియు ఈ ప్రాంతంలోని సైనిక అవుట్‌పోస్టుల నుండి అనవసరమైన సిబ్బందిని తరలించడం సహా ఇటీవలి US చర్యలు, తీవ్రమైన ఆకస్మిక ప్రణాళిక, ఇరాన్‌లోని అణు సదుపాయాలపై ఇజ్రాయెల్ దాడిని సూచిస్తున్నాయి. ఈ నేపథ్యంలో, పాకిస్తాన్ పాత్ర వ్యూహాత్మకంగా ముఖ్యమైనదిగా మారవచ్చు. ఒక పెద్ద ముస్లిం మెజారిటీ దేశంగా, అణు సామర్థ్యాలు మరియు ఇస్లామిక్ ప్రపంచంలో లోతైన సంబంధాలతో, ఇరాన్‌పై US-మద్దతుగల లేదా ఇజ్రాయెల్ నేతృత్వంలోని దాడి సమయంలో పాకిస్తాన్ స్థానం చాలా ముఖ్యమైనది.

ఇరాన్ ప్రాక్సీలు మధ్యప్రాచ్యంలో పాల్గొనే విస్తృత ప్రాంతీయ సంఘర్షణ సమయంలో పాకిస్తాన్ రహస్య సహాయాన్ని అందించేలా మరియు సహాయకారిగా ఉండేలా US కోరుకుంటుండవచ్చు. అదనంగా, పాకిస్తాన్ ఇరాన్‌తో బలూచిస్తాన్ ద్వారా సరిహద్దును పంచుకుంటుంది, అక్కడ ఇరాన్ వ్యతిరేక తిరుగుబాటు సమూహాలు పాకిస్తాన్ నుండి మద్దతుతో పనిచేస్తున్నాయి. ఇజ్రాయెల్-ఇరాన్ సంఘర్షణ తీవ్రమైతే, పాకిస్తాన్ US సైనిక ప్రణాళికదారులకు లాజిస్టికల్ లేదా గూఢచార కార్యకలాపాలకు ఒక రహస్య ముఖంగా పనిచేయగలదు. అలాగే పాకిస్తాన్ ఇప్పటికే పూర్తిగా చైనా అదుపుఆజ్నాలలోకి వెళ్ళుతోంది. ఇలాంటి పరిస్థితులలో దానిని తనవైపు మలుచుకోవడానికి ఈ ప్రయత్నాలు ప్రారంభించి ఉండవచ్చనే విశ్లేషణలు కూడా ఉన్నాయి. మొత్తానికి అమెరికా భారత్‌ను స్నేహ హస్తాన్ని వీడి పాకిస్తాన్‌కు ప్రాముఖ్యతను పెంచుతోంది.